Sa pagluwas:

(mababasa rin sa talboskamote.multiply.com)

hahalik sa pisngi, mahigpit na yakap,

kapit sa braso, dantay ng kamay sa balikat,

dalawang pisil, maliit na kaway, ngiti at tawa

papalabas, hahawak sa seradura,

hindi naman kinakalawang, tila tumigas pihitin,

mapapako pa sa pinto, ipapaypay

bukas-sara, magbababad sa hamba,

sino bang mauuna? kanya-kanyang bitbit

o magbubuhatan sa ilang bagahe – plastic o bag

o kahon hanggang sa kanto, mga pasalubong

na sisiguruhing ‘di nakalimutan; mga baon:

tubig, skyflakes, biogesic kapag nahilo,

plastic kung masuka man; mga bilin

na ikamusta-mo-ako-kay-ganito-kay-ganyan,

tatayo sa gilid ng kalsada,

pabaon ng mga ingat-ka, ingat-kayo,

isa pang kaway kung nakasakay na,

malakas na babay, pasigaw na ingat-kayo,

mas malaking kaway, mas mataas,

mas malawak ang pinupunasan na hangin sa paalam,

kaway pa ulit kahit na malayo na,

papahina, papaliit ang nakikita, humihina ang babay,

kahit bulong basta may tanaw na nakalingon pa,

tahimik ang babalikang sala, kusina, kwarto,

ililigpit na ang mga unan,

kumot, banig, kulambo, hiniram:

tsinelas, sabon, tuwalya; magliligpit,

magwalis, ibabalik ang mga upuan

na iginilid para luwangan ang sala

na pansamantalang tinulugan,

huhugasan ang maraming kutsara, tinidor, tasa,

plato at basong isosoli sa tokador pagkatapos

dahil mga laan lamang sa mga bisita,

walang kibuan sa mga naiwan,

nagpapakiramdaman, yabag ng kung sinoman

ang magbalik bigla sa lumisan, iluluwa ng pinto

o sisilip mula sa bintana,

para kunin ang naiwan,

kung meron man,

umaasang meron

para magkatotoo ang inihahandang tawa

at ano-ka-ba-naman, muli

hahalik sa pisngi, mahigpit na yakap…

ngunit wala.

Chocnut Village

(Crossposted sa talboskamote.multiply.com)

Nagpunta kami (Konseho at ilang staff ng Kolehiyo ng Arte at Literatura, Stand-UP alliance orgs, Kabataan Partylist, EdSoc, at volunteers) sa Tumana, Marikina kahapon para maghatid ng konting relief goods at damit sa isang komunidad dun. Dalawang linya ang mga bahay na nakaharap sa isang esterong ga-tao ang lalim, na nagumapaw nung Sabado. Ampalaya Street ang lugar.

Hindi sila binigo ng pangalan ng lugar nila; mapait talaga ang kinasapitan ng paligid. Putik kahit saan: pader, daan, kanal, bubong, damit, tao, gamit, basura. Parang Chocnut Village. Tunaw na Choco Mani naman yung nilalakaran namin.

700 pamilya ang estimate sa area. 500 tulong lang ang dala namin. Kukuyugin kami kung magpapapila. At sa laki ng katawan ko, matitikman ko ang chocolate river na tinatapakan namin. House to house ang siste pamimigay. Pares ng goods at damit kada pamilya.

Understatement ang kapos para ilarawan ang iaabot naming tulong.

Sumikot-sikot kami sa lagusan ng mga barong at bahay. Consistent ang tema ng Chocnut Village. Kahit kaliitliitang sulok may putik. Lampas dalawang taong magkatuntong ang inabot ng baha sa kanila, sabi ng ilang naabutan namin. Marami pa rin daw ang nasa evacuation.

Napakainit ng tanggap ng mga tao doon. Alangan sa malagim na danas nila. Kahit gusto nilang lahat ay makaamot ng kahit anong tulong, madali silang paki-usapan. Naintindihan nila agad na wala din talaga kaming maraming maibibigay. Kuntodo pasalamat sila sa dadalawang supot na baka kinagabihan e ubos na din.

May nakawentuhan pa kaming Aling Hospitable; ginigiya nya kami sa mga bahay-bahay sa lugar. Daing nya ang problema ng kumot. Maginaw sa gabi, walang mailapag sa semento, walang pangkumot sa katawan. Lalo na ang mga bata. Wala din daw silang panty. Hindi ko na tinanong kung ilang araw na ang suot nya.

At sa kasukdulan, malala ang alipunga ng lahat - bata, matanda. Pauwi na kami ng sitsitan ako ng isa. Pinakita ng isang Manong ang langgonisa na nyang paa. Parang frenchfries na napabayaan ng isang buwan, kumuluntoy na. Nagkukulay talong na maputla na marosas. Farmville ng mga fungi ang talampakan, pang-harvest na.

Maraming bata sa lugar. Tinanong ko ang isa kung paano sya kapag pasukaan na sa lunes. Ngiti sya. Basa daw lahat ng gamit nya. Wala syang uniform. Nakabara na ang puso ko sa lalamunan ko. Kung ako na napakaarte sa klase ng bolpen at sa kinis ng papel ng notebook ng susulatan, kung ako yun, berat na ako.

Sa isa pang sulok, naabutan namin si Kuya Longhair na naglalabas ng ilang gamit; chocnut pa din ang tema. Mag-isa syang nag-aayos sa tatlong bahay. Tinanong ko kung kailan kaya sya matatapos dun, hind din nya masagot. Nagpasensya na lang ako sa kapurit na tulong at nagpaalam nang umalis.

Maya-maya lang ubos na ang mga supot. Matagal pa yung pagplaplano ng kondukta ng distribusyon kesa sa pamimigay mismo. Andami pang hind nabigyan.

Pag-alis namin, tinatanong nila kung kelan kami babalik. Ngiti na lang.

Baka yun na yung una't huli naming pakikisalamuha kay Aling Hospitable na buntis pala ng pitong buwan, sa batang tyak aabsent sa Lunes, kay Manong Longganisa at kay Kuya Longhair. Sumakay ako ng jeep pauwi nang hindi naghuhugas ng paa. Parang ayoko munang alisin yung putik.