Swim, Swim 2

(Published in talboskamote.multiply.com & kahinlog.blogspot.com)

Walang kwenta ang pamasahe namin ni kuya. Walang magpapabayad para itawid kami sa baha na abot na daw sa windshield ng ten wheeler na trak.

Naalala ko ang isang short cut. Lulusot kami sa ilang mga bahay pero may sapa na dadaanan. Mag-aalas sinko na ng hapon. Mukhang pang-alas syete ng langit. Sumugod na kami.

Mabigat maglakad sa hanggang hitang baha. Masakit na ang ulo ko at bumigay na nang todo ang sipon ko. Mukhang ayos naman ang naisip naming short cut. Hanggang makita namin ang tatawirang sapa. Kapag binuksan mo ang gripo ng tubig na high pressured, ganoon ang itsura. Palakihin mo na lang ng mga tatlong metro. Hindi ko makita ang tulay. Hindi ko makita ang sapa. Kapag tag-init, sampung talampakan ang taas ng tulay mula sa naghihingalong sapa, sa pagkakatanda ko. Puro rumaragasang tubig na lang ang kita ngayon. Hindi ko isusugal ang mga tyansa, lalo pa't alam kong iisang tubong kinakalawang lang ang hawakan ng tulay. Walang pagpipilian. Bumalik ulit kami ni kuya sa pinanggalingan.

May isa pang pwedeng daanan. Hindi ito shortcut dahil kailangang ikutin ang isang buong subdivision para makalabas ng kalsada. Dadaan kami sa service road ng NLEX. May sapa daw ulit doon, sabi ni kuya. Pero mas ligtas kasi pwedeng sumandig sa bakod ng NLEX.

Puno ng pag-asa, sugod ulit.

Hindi ako makapaniwala. Paglampas mo ng Malinta Exit, sa NLEX, hindi aspalto o daan ang makikita mo, tubig baha. Chocolate. Malalim. At ilang taong lumalangoy. Isang Baliwag Transit Bus ang stranded sa gitna. Aabot na sa mga bintana sa gilid ng bus ang tubig. Malabo na ngang makaandar pa ang kotse namin. Wasak ang bakod na naghihiwalay sa service road at NLEX. Umaagos ang tubig papunta sa sapang binabanggit ni kuya.

May ilan pa ring dumadaan. Hanggang leeg daw ang tubig. May lubid. May mahabang hose ng tubig gamit ng bumbero. Gusto na naming makauwi kaya sumugod na kami ni kuya sa baha, ulit.
Hanggang tuhod. Hanggang bewang. Hanggang pwet. Nangangati na ang tumbong ko. Hanggang bewang. Buti na lang at naisupot ang mga cellphone namin. Hanggang dibdib. Problema ang wallet ni kuya na hawak ko, hindi naiplastik, kaya para akong tibak na nakataas kamao ngalang wallet ang hawak ko. Pagtapat sa sapa, rumaragasa na naman ang tubig. Hanggang balikat ko na ang agos. Hindi mapakinabangan ang lubid dahil natapakan yata ng kung sino.

Nauunang gumaod si kuya, nakasunod ako. Nakahawak ako sa payong na hawak din nya. Parang nakapasan sa balikat ko si Ruby Rodriguez. Sumisipa ako sa semento para lang makahakbang. Natatakot na baka matangay ng tubig. Sobrang bagal ng pagusad namin. Galing sa kaliwa, pakanan ang agos ng baha. Buti at nasa kaliwa ko sa kuya. Buti at mataba sya. Kung hindi, good luck.

Nang malapit na kami kung saan buo pa ang fence ng NLEX, at siguradong may makakapitan, isang lalaki ang humarang sa daan namin. Naipit yata sa parteng iyon ng harang nang gulong ng bike nya. Hindi kami makadaan. Lumalakas ang agos. Nandoon lang kami. Hinihintay namin syang mapakawalan ang bike nya. Hindi namin siya pwedeng ikutan. Wala kaming mahahawakan at siguradong maaanod kami. Natapos nya ang ritwal nya, lumutang ang bike. Lumutang ang lubid. Sya pala ang dahilan kaya wala kaming mahawakan kanina. Nakadaan kami, sa wakas. Nakausad din sya.

Nakatawid kami ng baha. Marami na din ang sumunod sumugod. Nang makatapak kami sa hindi binabahang kalsada, binuksan ni kuya ang payong nya. "Baka mabasa tayo ng ulan," sabi nya.

Alas sais ng makarating kami ng bahay. Naitaas na pala ng tita ko ang mga gamit namin, buti na lang. Binaha kami. Hanggang bukong-bukong lang naman. Maliban sa nakakahong mga scratch paper na nasa ilalim ng kama ko, na hindi ko alam kung bakit ba nandoon, at sa ilang kumot at unang nakatago sa kwarto nila mama, wala nang ibang nabasa.

Tapos na kaming maglimas, normal na sa bahay namin at sa paligid. Tuyo na ang mga scratch papers. Nalabhan na ang mga kumot at unan. Hindi kasimpalad ng iba ang lagay namin. Ayos na kami at sa mga darating pang bukas. Hindi naman tiyak sa iba kung paano mabubuhay sa mga susunod na araw. Hindi sila makakapaglaba. Hindi nila alam kung may malalabhan pa ng ba sila.

Ang budget para sa Pag-Asa? Saan ginagamit ang budget ng NDCC? ng AFP? ng Marines? Nasaan ang budget para sa floodways? drainage? Nasan ang budget ng DPWH?

Larawan mula sa:
http://www.reuters.com/news/pictures/searchpopup?picId=11737652

Swim, Swim

(Published in talboskamote.multiply.com & kahinlog.blogspot.com)

Nasa byahe ang pamilya ko pauwi, galing kami ng Bulacan. Ala-una ng hapon, nagising ako sa ingay ng usapan ni kuya at papa sa loob ng kotse. Pagtingin ko sa bintana, parang nasa langit na kami. Puting-puti ang paligid. Parang usok ng kung anong nasusunog. Halos wala nang makita sa daan. Nakakatakot na pati tail lights ng sinusundang mga sasakyan ay hindi na rin maaninag.

Tuloy-tuloy ang mga ulat sa radyo: lampas-ulong tubig, nasa bubong na ang mga tao, tinatangay ng baha ang tao at gamit, wala nang kumikilos na sasakyan, mga radio announcer na hindi makapagsimula ng programa dahil naipit sa trapik. Kinakabahan na kami para sa bahay naming abandonado. Hindi makontak ang tita ko sa katabing bahay.

Nagtanghalian na kami sa loob ng kotse. Dapat ay kanina pa kami kumain kaso ayaw ni Papa na magkalat sa loob ng sasakyan. Wala na syang nagawa, lahat kami ay gutom na, dahil sa mukhang wala kaming aasahan sa a la parking lot na na expressway.

Nasa NLEX na nga kami, lampas ng Meycuayan Exit, at higit ng kaunti sa isang kilometro mula Valenzuela Exit na syang exit point namin. Alas-tres na nang magdesisyong lumabas na si kuya at lakarin na lang hanggang exit. Mula Valenzuela Exit, isang sakay na lang ng jeep at nasa bahay na siya. Inaalala namin ang mga gamit sa bahay. Ang mga gamit na baka kusang hinugasan na ng baha kahit hindi naman namin pinapayagan.

Malakas ang hangin. Malabo pa rin ang paligid. Marami na ring mga tao ang bumaba ng kanikanilang bus at sinimulan nang maglakad. Sinubukan pa naming matulog at palampasin ang pagkaburyo pero hindi nakakarelax ang mga balitang pumapasok: nagdedelikado ang lahat -- mga bata, mga matatanda, mga may sakit, mga nawawala at hindi na makontak, dadalawang rubber boats na sasagip sa buong Marikina, mga malalaking rescue trucks na hindi na rin magamit sa lalim ng tubig, walang kuryente, putik, nagdedelubyong hangin, walang tigil na patak ng ulan.

Si Bayani Fernando ng MMDA lang ang narinig kong taong gobyernong nagpa-interview, at kahit sinasabi nyang ginagawa nila ang lahat, alam mong wala kang aasahan dahil mga hagdan at pink fence lang naman talaga ang specialty nila. Hindi ko narinig ang NDCC, PNRC, AFP. Nagsalita ang coast guards pero para lang sabihing wala na silang maipapadalang tulong dahil nagamit na lahat ng rescue boats.

Hindi na ako makatiis. Kinakabahan ako sa napakarami kong mga gamit sa eskwela, mga dokumentos, mga project at on-going papers na dapat tapusin na baka lumalangoy na sa tubig. At baka wala nang gumana sa kahit anong appliances namin kapag naghintay pa kaming umusad ang trapik. Bumaba na ako at sinundan si kuya. Binigyan ako ng trenta pesos ni mama sakaling mamasahe sa jeep pagdating ko ng tollgate.

Naglakad ako sa NLEX. Hindi ko mawari pero natatawa akong isipin na nilalakad ako ang kalsadang ni hindi ko nga gugustuhing lakaran noon. Mamamatay ka sa bilis ng mga sasakyan Naging madali ang paglusot-lusot sa pagitan ng mga malalaking trak at bus. Ang iiwasan mo lang talaga ay yung mga umiihi, lalaki at babae, sa gilid ng kalsada at mga gulong. Hindi pa rin tumitigil ang ulan, basang basa na ako sa lakas ng hangin. Natatawa na naman ako kung para saan pa ba ang pagsukob ko sa payong. Hindi malayo ang lakarin, maya-maya lang nasa Malinta Exit na ako.

Walang kumikilos na sasakyan. Kabaligtaran ng aligagang pabalik-balik na mga basang-basang mga tao. Mawala-sumulpot ang ulan. Tinunton ko ang Maysan Road, diretsong daan pauwi, para lang magulat sa isang bagong buong dagat. May mga nagtatangkang sumuong, sumunod ako. Nang marinig kong lampas tao ang tubig sa may gitna, aba, wag na lang. Bumalik ako. Nabasa ko ang text message ni Mama, nasa may di kalayuan lang daw si kuya at hindi rin makatawid.

Nagkita kami ni kuya. Ano nang gagawin namin?

Larawan mula sa :
http://www.reuters.com/article/worldNews/idUSTRE58P0RU20090926

Mas Mahabang Mesa

(Published in talboskamote.multiply.com & kahinlog.blogspot.com)

Si Mama, nasabi kamakailan lang, ay sobrang natutuwa daw tuwing hapunan. Kasi doon lang kami kumpleto at nagkakaharap-harap. At special mention ako bilang akong palaging wala sa mga ganoong okasyon. Ako na ang palaging naghahapunan ng hating-gabi.

Masaya naman talagang kumain ng magkakasama. Iniisip ko nga kung ano ang pakiramdam nya kung tinitingnan kami. Sabi nya, hindi nya akalaing aabot sila sa ganito katagal na panahon ni Papa. Na malalaki na kami. Nakatapos na si kuya. College na kami ni Joy.

Sa mga hapunang sama-sama, pakiramdam nya ay may seguridad sya na maayos kaming lalaking magkakapatid. Na maayos ang pamilya. Magkakasundo. Sa harap ng kanin at ulam, pinagsasaluhan namin ang magagandang pangarap nya ng mga bukas. Sa harap ng hapag-kainan, kumakain sya ng kapayapaan.

Kaya palaging may paliwanagan kapag ginagabi ako ng uwi.

Hind ko naman mapangakong uuwi nga palagi ng maaga. Masarap kumain kasama ang pamilya. Maswerte akong may uuwian at makakasabay. Kung sa iba, sa karamihan ng pamilya, walang kahit anong pagsasaluhan. Walang hihintaying pagsasabay-sabay dahil kailangang magtrabaho sa mga oras na dapat ay hapunan. Hindi na magkakasama-sama kasi yung isa sa kanila ay lumuwas, yung isa ay nasa abroad na.

Pakiramdam ko, dapat mas malawak pa dapat ang sasaklawin ng hapag namin. Ng kung anong pinagsasaluhan namin. Hindi natatapos sa kanto ng mesa.

Kaya naman hindi ko maipangakong palaging uuwi ng maaga.

Friday is the Day

(Published in talboskamote.multiply.com & kahinlog.blogspot.com)

Mabilis lang.

Kusa palang lumalabnaw ang adiksyon sa facebook, plurk, mafia wars, kung fu pets, multiply at kung ano-ano pang kalokohan sa hypereal world --

Kapag marami kang gawain, kailangan mong umalis ng maaga at uuwi ka na ng gabi at pagod at kailangan mo ulit gumising ng maaga kinabukasan. Kapag napipilitan ka nang gumawa at sumunod sa schedule sa organizer kasi wala ka nang ibang choice, else, hindi uusad ng maayos ang linggo mo --

at hindi ka na magrarant ng nakakapagod-shet-lagi-na-lang-bang-ganito-kelan-ba-to-matatapos. Hindi ito basta pagod lang. Ito ang hindi nakakasawang pagod. Mga pagod na masaya.

Kapag hindi na ako napapagod, wala nang kwenta.

***
"A man will never be complete unless he becomes part of something bigger than himself."
(hndi ito yung eksaktong mga salita ng nabasa kong quote, pero ito yun. sakto 'to.)

Lahat ng Bata ay Maganda

(Published in talboskamote.multiply.com & kahinlog.blogspot.com)

Habang nasa bus, may kanina pa titingin-tingin sa akin. Lalaki. Mulagat na mulagat. Medyo kulot. Hindi maputi pero mukhang makinis ang balat. At malambot. Dumidila-dila pa. Puro laway na nga yung palibot ng labi nya sa kakadila. Nilalaro pa nya ng kamay nya yung laway na naiipon sa mukha nya. Pero natutuwa ako. Siguro, mga dalawang taon pa lang yung lalaki.

Anlaki talaga ng mata nya. Maliit yung ilong nya, na nagbabadya ng pagsarat ilang taon mula ngayon. Pero ok lang. Hindi sya mukhang matangkad. Pero ok lang. Hindi straight ang buhok nya, mukhang kailangan nyang gumastos pa sa styling gel kapag nag-aaral na sya. Pero sa ngayon, ok lang. Ok na ok sya. Cute. Masarap pa ding halik-halikan at amoy-amuyin.

Sa akin, lahat ng bata, cute. Kahit magkakaiba ng hitsura, ayos lang. Kahit mas malaki yung ilong ng isa, kung mataba yung isa, kung kulot o hindi, kung malaki ang tainga, kung makapal ang labi, kung maitim na maitim, kung mapula o maputla - ok lang. Gusto ko ng bata.

Kung sa mga matatanda na, hindi pareho. Sa mukha at hitsura? Hindi na tayo mabait at mapagtanggap ng pagkakaiba. Harshbrown!

Kung sa matatanda, kapag sinabihang hindi maganda ang ganito-ganyan, agad may paraan para solusyunan ang puna. Up to what extent -- e tingnan na lang natin si Madam Auring. O si MJ. Yung iba, mild adjustments (pero yun ay dahil wala silang sinlaking bulsa katulad ng iba).

Kung sa mga bata, kebs. Wala naman kasi silang pakialam sa mga ads o pictures o patalastas ng mga kapwa nila bata na nasa TV o magazine o billboards. Hindi nila yun iniidolo. Hindi nga nila pinapansin yung mga yun bilang answer key sa mga pagkakamali(?)/ pagkakaiba ng kung anong lumitaw sa mga katawan at mukha nila.

Sa mga tv shows, kahit anong genre pa yan, at magazine nga, mas dominante pa rin naman ang mga adult models. Kung meron mang bata, na dumarami na din, lalo sa TV, hindi naman singdami ng mga matatanda. Tsaka ikukuha pa kasi ng permit yun sa DoLE.

Kung naglalabas man ng larawan ng batang "ideyal" ang hitsura (sa konsepto nilang kumakana ng kita sa ganoongparaan), yung matatanda (magulang) naman ang nagfre-freak out na nagfafall-short sa pagiging "ideyal" ang mga anak nila.

Hindi naman yung bata. Hindi naman sya na pinanghihilamos na yung laway nya, ng masaya, ng tumatawa, at nakatingin sa akin. Ang kyooooooot!

Hindi na ito tototo sa mga batang maagang namulat sa Vogue at Seventeen ha.

No Badge, No Pass

(Published in talboskamote.multiply.com & kahinlog.blogspot.com)

Sa bus pauwi. Nakaupo ako sa pantatluhang upuan, pangatlo mula sa diretsong mahabang upuan na nasa pinakadulo. Aircon ang bus. Malamig. Kahit suot-suot ko ang jacket, todo yakap ako sa sarili. Mas maginaw ang itsura ng paligid kasi kaunti lang ang pasahero. Walang mga hininga ng nagsisiksikang pasahero para makipaglaban sa umuusok pang aircon. Mag-isa pa ako sa pantatluhang upuan. Feels so lonely.

Sa katapat na mga upuang pandalawahan, masaya ang kwentuhan ng apat na lalaking halos magkaka-edad. Mga trenta hanggang trenta y singco siguro. Pare-pareho silang nakapolo-barong sa loob ng itim nilang mga mala-waterproof jacket. Parang presidential sekyu o kung anumang dance group o The Tenors. Nag-uusap yung ilan tungkol sa mga kalsada: may narinig akong skyway, super hi-way, nlex, slex. Taga-DOTC? Nagbabasa yung isa ng broadsheet. Inggitero ako. Nagbasa din ako, yung leaflet ng Kabataan Partylist - 1M, 1P Campaign.

Lumapit yung kundoktor sa mga lalaki. Kinausap ng isang jacketman, yung katapat ng upuan ko, yung nasa aisle seat.

JM: Kapag pulis ba o MMDA hindi nyo pinagbabayad (ng pamasahe)?

K: Pinagbabayad po.

JM: O, e bakit sya? Kami pulis kami pero nagbayad kami.

K: (dead air)

Nang lapitan ng kundoktor yung MMDA, batay sa nakaburda sa dibdib ng blue polo shirt nya, na nakajacket din na itim, tumayo ito. Umiiwas yata na maticketan kaya lumipat ng upuan. Na parang walang kundoktor nal lumapit.

Umupo sya sa pantatluhang upuan na nasa harapan ko. Malapit na sya sa mga pulis. Tingin-kilatis ang ginawa ng pulis na katapat ko sa MMDA na nasa harapan ko. May kuryente sa hangin. Izt. Izzzzt.

Nagahihintay ako ng komprontasyon. Malaking tao si MMDA. Marami naman ang mga pulis. Paano kung humugot ng baril ang pulis? Anong huhugutin ni MMDA? Kung puputukan ni pulis si MMDA, titicketan ba ni MMDA si pulis? Kukunin ang lisensya.

Bumitaw ng tingin si pulis. May hinugot sa puwitan. Aaaaaaaaaaaaaaaaaaa! MahabagingUlangMalakasSaKahabaanNgEdsa,IligtasMoPoAkoSaKapahamakan! Lumiyad ng konti paabante para makuha ang binubunot. Aaaaaaaaaaaaaaaa! MamaKoooooooooo!

Inilabas ng pulis ang sinungkit sa likuran. Wallet. Hinugot doon ang ID ng pagkapulis. Inilabas. Isinalikop sa wallet. Ibinalik sa bulsa sa likuran.

Buti, yung kundoktor ang walang baril. Buti walang baril ang mga kundoktor at drayber.

Ang alam ko masarap ang libre. Ito lang yata ang hindi.

Si Noynoy ang magtutuloy

(Published in talboskamote.multiply.com & kahinlog.blogspot.com)

So, in-announce na ni Noynoy na tatakbo nga sya sa 2010. Laglag na talaga si Mar. Napaiyak na si Korina. Masaya si Shalani.

Ang chant ng mga tagasuporta ni Noynoy: "Si Noynoy ang magtutuloy! Noynoy! Noynoy!"

Syempre, banner pa rin ang "demokrasya" ang dala-dala ni Noy. Pamana ni nanay. Pinaingatan ni tatay.

Parang sila-sila na alang ang nakakakilala sa demokasya. Parang hind ito maisusulong kung hindi sila tatakbo. Kung wala sila sa pwesto.

Kung may itutuloy man si Noynoy, kung may ipinamana man lang si Ta Cors sa kanya, hindi sana yun yung malamyang kamay sa pagpapatupad ng pagbabago para sa mga magsasaka. Demokrasyang cacique. Ano kayang balak nya sa hacienda nila?

Tuwang-tuwa naman si Mama. Fangirl! Nung una, sabi nya Bayani Fernando sya. Tapos si Mar bago to malaglag sa tiket for presidency. Ngayon, Noynoy na sya. At ikinakampanya na nya sa akin na iboto ko daw si Noy.

Basta, KABATAAN PARTYLIST is my Party List.

Magandang timing talaga ang pagkamatay ng nanay ni Noy. Lokohan sa klase na dahil sa pagkamatay ni Ta Cors, malakas ang hatak ni Kris Aquino sakaling tumakbo ito for senator. Tapos si Noy naman pala ang nagbitbit sa rhythm ng mga pangyayari. Sabagay, sayang yung momentum ng malaking funeral procession na umabot ng ilang oras.

Tatakbo ulit si Leon Guerero as governor sa Pampanga. Ina-anemia na daw talaga sya sa mga senate hearings na english ang salitaan.

Tatakbo pa rin si Loren Sinta. Friends pa rin sila ni Noy, whatever happens.

OK daw na maraming tumatakbo sabi ni E. Villanueva. Iyon daw ang diwa ng demokrasya. Maraming choices. make the people choose. O, diba, liberal!

Buntisan

(Published in talboskamote.multiply.com & kahinlog.blogspot.com)

Apat na malalapit na kakilala ko ang buntis ngayon.

Si B1 (Buntis 1), manganganak na sa November. Baka maging ka-birthday ko pa.
Si B2, April pa yata.
Si B3, hindi ko sigurado kung totoo, pero iyon daw ang sianbi nya, sabi sa akin ng mga napagsabihan nya.
At si B4, walang nagsasabi sa akin pero inassume ko lang. Too much is paranoia.

Kaya hindi pwedeng pangalanan, atleast mula kay B3 hanggang kay B4, kasi nga walang linaw, ayaw linawin o ayaw ko lang kumpirmahin dahil masarap minsang mag-assume. Nakaka-exercise ng utak ang paghahaka-haka, kung minsan.

B1: Surprise!
Umuwi ako ng Nueva Ecija nitong nakaraan para dalawin ang lolo naming na-stroke. Sa Bayan ng Bongabon kami. Dito ako ipinanganak at lumaki hanggang Grade 2. Tapos noon, lumipat na ako at dito na nagpatuloy ng eskwela sa Valenzuela. Madami-dami din akong naging kaibigan at kakilala sa probinsya -- mga datin kaklase, mula pa noong Kinder hanggang bago ako umalis -- na nakikita ko pa rin naman kung minsang umuuwi ako ng minsan o higit pa taon-taon.

Bumibili ako noon sa maliit na grocery isang hapon noon at laking gulat ko ng gulatin ako ng malaking tyan ni B1! Noong huling kita namin, noong bakasyon ng tag-araw, ang kwento nya ay nagtratrabaho syang waitress sa Marikina River Banks. Hiyang-hiya nga ako sa kanaya noong nagkita kami kasi sinabi kong dadalawin ko sya doon sa MRB kasi malapit lang naman sa UP, dalawang sakay. Pero hindi ko naman nagawa. Ewan ko kung kelan nya trinabaho ang laman ng tyan na, pero siguradong hindi na sya nagtratrabaho sa Marikina ngayon.

Nag-iisang anak si B1. Alaga sya ng lola. lola at tatay ang kasama nya sa bahay na nasa kabialng kanto sa Baranggay namin. Nung nakita ko sya na nakadaster at malaki ang tyan, hindi ko alam kung mahihiya ako para sa kanya. Wala naman kasing nakapagsabi sa aking buntis na sya. kahit sya o mga tita ko. Hindi ko sya na-i-text. Hindi nya ako tinetext.

Ngumiti na lang ako nang makita sya at tinanong kung kelan sya manganganak. Novenber nga daw. Sabi ko baka nga maging ka-birthday ko. Tumawa sya. Tumawa ako. Nagpaalam sya habang nagtatanong ang isip ko kung saan kaya nila nilikha ng lalaki ang nalikha nila, o kung may tatay bang mananagot sa nilalang sa matris nya, o kung nabugbog ba sya ng tatay nya nang malaman ang pagbubuntis nya, o kung bakit wala man lang nagkwento sa akin sa mga kakilala kong taga-doon din sa amin tungkol sa kanya.

B2: Sa Wakas!
Mag-iisang taon nang kasal si B2 at ang asawa nyang nagtratrabaho sa Amerika at sa wakas, nitong huling uwi ng asawa nya ay nakabuo na sila.

Sa katotohanan, walang kumplikasyo n ang pagbubuntis nya dahil may kaya naman ang pamilya nya at ang asawa nya. Naghihintay na nga lang syang kunin sya nito at doon na tumira sa Amerika.

Ang nakakatawa lang ay unica hija si B2. Nag-iisang babae sa limang magkakapatid. Unang nag-asawa. Unang magkakaanak.

B3: Malupet na Chismis. Pramis.
Hindi sinasadyang marinig ko ang kwentuhan ng mga kaibigan ko isang gabi na magkakasama kami. Celebration noon ng birthday ng isa.

"Sigurado ba yun?"

"E ayun yung kwento sa akin. Ayaw ko ngan ikwento kasi sabi wag ko daw sabihin kahit kanino."

"E alam ko na nga. Kwinento na din sa akin ni--"

"Oo nga. Sira-ulo talaga yun. Ikwekwento din pala sayo..."

Hindi ko na pinalampas. Nag-ala-Pinoy Henyo kami sa hulaan kung sino hanggang sa matumbok ko. Huli!

Hindi naman ako nagulat na si B3 iyon. May mga tao talagang hindi kagulat-gulat na mabubuntis agad. Medyo nadisapppoint pa nga ako na ngayon lang.

Pangtelenovela ang drama. Pagtataksil. Pagkamuhi. Agawan. Takot. Hiwalayan. At iyakang katakot-takot daw ang nagyari. Ipapatest pa nga daw ng nanay ng lalaki kung totoong sa anak nya ang laman ng tyan si B3, kung may laman man. Nung pinakilala nga daw ng lalaki si B3 sa nanay nito, ang linya e: "Ma...nabuntis ko." Tumbling ako!

Hindi kasi sya (B3) mahal ng nakabuntis sa kanya. Ang mahal nitong nakabuntis e ang kaibigan nya. At mahal din ng kaibigan nya ang nakabuntis sa kanya.

E bakit sya binuntis?

Hanggang ngayon, hindi alam ni B3 na alam ko ang kwento.Hindi nya ipinapaalam. Hinid ko itinatanong. Malalagot din ang mga sources ko kapag nagkataon!

Ang sabi-sabi ay "sakit" na daw yata ang meron si B3. Na nakuha pa niyang paghiwalyin ang magkarelasyon para sa sex.

Kapag hindi na maipagkakaila ng maluluwag na daster ang tyan ni B3, o kapag nanganak na sya at imbitahin akong ninong o kahit bisita lang, susubukan kong itanong ang katotohanan. Susubukan ko ding pilitin silang magkaayos ng ilang parehong kaibigan.

Hindi ako papayag na sa isang open-ended finale magtapos ang dramang to!

B4: Confirmed, unfortunately.
As of writing time, narinig kong pinag-uusapan nila Mama at Joy (bunso) ang kasal ni B4 at ng nakabuntis dito. Malapit na ito, nagulat din ako.

Kung ganoon, totoo nga.

Fail ang pagprapractice ko tungkol sa kalagayan ni B4 sa pag-i-stretch ng kapangyarihan imahinasyon. Well.

B5: Sino kaya?
Sa bansang walang malinaw at kongkretong batas para sa Reproductive Health, at sa gobyernong may malabong tunguhing at totoong will sa pagkontrol ng populasyon, maliban sa mga pamantayang inilalahad ng mga moral at espiritwal na institusyon, na hindi naman mali, ngalang ay hindi yata epektibo sa mamamayang kapos sa edukasyon -- aabot tayo hindi lang sa B kundi hanggang Z.

**
Medyo naaawa naman ako sa lima kong tita, mga nakatatanda at nakababatang kapatid ng mama ko, kasi sila ang naghahanap ng asawa at anak, sila ang hindi magkaroon.

Si Rose

(Published in talboskamote.multiply.com & kahinlog.blogspot.com)

Alas-dose na ako nakauwi kagabi. Birthday kasi ni Allan at nagkaroon ng konting party sa bahay ng isa pa naming kaibigan. 19 na si Allan! At gra-graduate na siya sa March kung matatapos ang thesis! (Bakit ba ang mga bata, nagmamadaling makatapos? may kakilala akong 13 taon at 1st year college na, kumukuha ng Accountancy!)

Kahit masama ang pakiramdam nya dahil sa sinisikmura, masaya naman siya kasi halos kumpleto naman mga ever faithful kasama sa mga ganitong lakaran at bonding times - mula pa 1st year high school. Isa pa sa nagpasaya sa kanya, siguro, o baka ako lang ang sumaya, e dahil nandoon si Rose. Talagang masaya lang ako at iba an gepekto sa akin ng mga reunion. Natural na mahilig samga kwento, sayang-saya ako sa pagatatanong ng "O, ano na?"

Pagkagraduate ng high school ay napakadalang na naming makita si Rose. Syempre, kanya-kanyang gaod sa acads.

Dahil halos malapit naman kami ng bababaan ay nagsabay na kaming jeep. Umuwi kaming maaga (maaga pa iyon dahil mag-o-overnight ang mga naiwan) dahil ang totoo, hindi naman dapat sasama si Rose sa celebration ni Allan. At may pasok pa siya kinabukasan. At habang binabagyo kami sa byahe, kwentuhan kami sa jeep. Mas siya ang pinagsalita ko dahil siguradong mas exciting ang buhay nya kaysa sa akin.

Pagkatapos pala nya ng 2 year computer course ay trabaho na agad ang pinasok ni Rose. Sa mga agency ng appliances sya natatanggap at palipat-lipat naman ang assignment nya sa mga mall sa buong Manila. Karaniwan, sa mga SM. May mga sinabi syang kumpanya ng mga kitchen ware pero hindi ko matandaan. Tunog Hapon. Parang Korean din at hindi malayong China. Basta -- mga rice cooker, water heater, thermos at kung anik-anik.

Hindi sya contractual. Continuous daw ang kontrata nya. Hindi ko naman alam kung ano yun pero in-assume kong iba nga ang kontrata nya dahil hindi naman sya hawak ng SM.

Closing ang shift nya. 12-9. Madalas, halos 10 na sya nakakauwi kasi mag-i-imbentaryo pa daw. At syempre, kulang ang kwentong saleslady kung wala ang mga karaniwang daing: pasakitan ng paa sa pagtayo, maikling pahinga (dalawa pala ang pahinga daw nya - lunch break ng alas-tres (na hindi naman na yata talaga lunch time) at coffee break ng alas-sais o alas-siyete), mahinang kita, walang seguridad sa posiyon, walang benefits, trapik sa pagpasok, trapik sa pag-uwi. Sounds familiar. Taon din kasi ang nanay at mga tita ko sa mga mall bilang saleslady. Pati mga pinsan at kapitbahay namin.

May quota pala silang 10 libo bawat araw! Hindi naman sila sisipain ng agency kung hindi maabot yun, pero "nakakahiya" daw kasi sasahod ka pero wala ka namang naibenta. Noong una, hirap na hirap syang maka-abot sa target. Pinakamababa daw nya ay 2 thousand. Naiiyak na daw sya sa lungkot non. Kapag 5 libo naman, kahit daw sya pa ang pinakamataas ang benta sa araw na yun, gumuguho pa rina ng dibdib nya. Gusto nyang maka-quota.

Hindi naman daw imposible. Nakakakinse mil nga daw sya e! Pero hindi naman daw araw-araw ang pasko. Lalo kung lunes at iba pang kaaniwang araw, patay-patayan daw talaga ang benta. Weekends lang daw talaga hanadang magtapon ng pera ang mga tao.

Tuwing martes, reporting day sa opisina siya sa Binondo. Pupunta sya doon. 7:30 pa lang daw dapat nandoon na sya. Papagalitan kapag na-late. At magrerpeort nga sya - magpapaliwanag kung bakit mababa ang benta. Pappagalitan ni boss. Magdadahilan sya, ng ubod ng bait at galang, na wala talagang benta. At walang stocks. At walang pera nang tao. At walang tao. At papagalitan ulit sila at isisisi sa kahinaan ng kapangyarihan nyang magsales-talk ng customer. Na sa ibang mall ay may kita naman daw ang agency, malaki ang benta kahit pa presente ang lahat ng mga factor na idinahilan niya.

At tuwing Martes, pagkatapos magreport, kailangan nyang magmadali papasok ng SM North. Sasagupain nya ang trapik ng Maynila at QC sa loob ng ilang oras dahil walang patawad an gpagkalate. Padadalhan ka daw ulit ng memo. Magpapaliwanag ka sa SM. Kapag nakaabot ang balita sa agency, plus 1 ang pagpapaliwanagan. Again!

Mahirap sa una, pero sanay na daw sya. Kapag sumahod na at nagkapera, halos talo-talo na lahat ng painagdaanan ng 15 days. Minimum namana ng sahod nya. May natitira naman sa kanaya. Nakakipon pa nga sya. Pero kapaga nasabay lang sa mga bayarin sa bahay, yun lang, budget kung budget. Pero sanay na nga daw sya.

Mukhang ok naman sya kasi bagong pedicure pa nga sya e.

Matigas na din ang mukha nya. Kinakausap na nya ang mga kasamahan sa appliances department na walang agawan ng customer, sabi nya. Hanggat hindi umaalis ng walang bitbit sa area nya, wag daw matangka-tangkang sulutin ang mga customer nya kundi away na maliwanag ito. At talagang hasa na sa karanasan, kayang-kaya na daw nyang pabilhin ang customer ng kahit ano, pagmamalaki nya. Siga na daw ang katumbas ng pangalang "Rose" sa ground floor ng Department Store.

Hindi naman mahirap paniwalaan. pumayat na nga si Rose na dati e talaga namang malusog. Talagang malusog sya dati at tambulan ng tukso ang namimintog nyang kalahatan. Ngayon, chubby pero payat. malabo pero ganoon nga. Payat ang mukha. Malaman ang braso. Lumiit ng dibdib at may bilbil pero lumiit ang mga hita. Pumuti din sya. Pumutla? Alagang aircon.

Hindi na din sya gaanong madaldal. Madaming iniisip. Tahimik nga e. At talagang ayaw umuwi ng madaling araw. Ayaw mapuyat. Baka malate pa para sa pasok kinabukasan. At bawas sa sweldo yun.

Parang napakarami nang nangyari, iniisip ko pagkababa nya ng jeep. Nagtratrabaho na sya. Nag-aaral pa rin ako. Parang buong buhay na yung lumipas sa pagitan namin at ng mga kaibigang palaging kasama.

Wala namang batang nagwish na sana paglaki nya e maging saleslady. Sinasabi din naman nya sa mga kapatid nyang bata pa, sabi nya sa akin, na kung may gustong magsaleslady sa kanila ay huwag na lang. Sya na lang. Kasi mahirap talaga.

Hindi naman namin sinasabi noong high school na gusto naming maging saleslady kapag nakatapos. Walang magulang na nagtutulak sa anak nyang maging saleslady kasi idinidikit palagi sa mga ganitong trabaho ang "lang". Slaeslady "lang".

Nakakailang pa, naisip ko, kasi nung magkakasama kami ng iba ko pang kaibigan na naiwan para mag-overnight, puro usapang acads ang maririnig. Mga asaran ng university. Parang awayan kapag cheering competition sa Araneta.

Pagbaba nya ng jeep, malakas na malakas ang ulan. Wala nang kasiguraduhan na magkita-kita pa ulit kami nang hindi taon o buwan ang lilipas.

Mga ano na kaya kami noon? Walang kasiguraduhan. Baka hind rin magkalayo ang mga kwentuhan namin. Baka makarlate na kami ng husto sa mga karaniwang daing nya. na nagiging karaniwang daing na din ng karamihan sa karaniwang tao.